Sự lớn mạnh của điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc trong vài năm trở lại đây khiến nhiều nhà phê bình cho rằng, nhìn vào phim châu Á là nhìn về Hàn Quốc. Thành công cả về mặt nghệ thuật lẫn thương mại, phim Hàn Quốc đang dần cho thấy họ chiếm lĩnh thị trường và nhận được nhiều lời khen bằng những mỹ từ xa hoa mà trước đó chỉ Hong Kong mới có được.
Sự thay đổi từ chính sách phim của chính phủ
Vào giữa và cuối thập niên 1970, chính phủ Hàn Quốc kiểm soát nghiêm ngặt mọi nội dung về phim ảnh khiến gần như đã phá hủy toàn bộ những giá trị nghệ thuật điện ảnh Hàn Quốc xây dựng được trong những năm trước đó. Thêm vào đó điện ảnh cũng phải chịu sự cạnh tranh quyết liệt của một loại hình giải trí mới, truyền hình, vốn phát triển đột ngột từ cuối thập niên 1960. Năm 1979, lượng khán giả đến rạp phim giảm chỉ còn 1/3 so với 10 năm trước đó.
Trong giai đoạn từ năm 1980 đến 1999 điện ảnh Hàn Quốc bước vào thời kỳ phục hồi khi vào năm 1988, tổng thống Roh Tae-woo chính thức gỡ bỏ sự kiểm duyệt nội dung chính trị cho điện ảnh Hàn Quốc, giúp cho các đạo diễn có thể khai thác các đề tài xã hội gai góc và gần gũi với cuộc sống hơn. Tuy vậy thị trường phim Hàn Quốc tiếp tục đạt doanh thu thấp và lại bị các bộ phim Hollywood và Hồng Kông thống trị, năm 1993 chỉ có 16% số phim chiếu rạp là phim nội địa.
Nhưng vào những năm 2000, điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc đã có bước đi đột phá và mạnh mẽ. Từ năm 1999, điện ảnh nước này bắt đầu thương mại hoá, gọi là làn sóng Hallyu. Chính phủ Hàn Quốc chú trọng vào xuất khẩu văn hóa, trước hết là xuất khẩu phim truyền hình. Vào những năm đó, hầu như phim truyền hình bi thương của Hàn Quốc thống trị toàn châu Á với “Bản tình ca mùa đông”, "Trái tim mùa thu”… đồng thời những món ăn, đặc sản của Hàn Quốc bắt đầu xuất hiện ở nhiều quốc gia: kim chi, rượu soju…
Từ "Trái tim mùa thu" nhận lại vô số tình yêu
Đến "Bản tình ca mùa đông" chinh phục khán giả toàn châu Á
Không chỉ vậy, phim Hàn còn từng bước đa dạng hoá thể loại. Không chỉ thành công về mặt thương mại, các bộ phim Hàn Quốc còn bắt đầu thành công tại các liên hoan phim lớn trên thế giới. Trong vài năm trở lại đây, Hàn Quốc đã chứng tỏ điện ảnh đất nước họ đã vươn ra quốc tế, chứ không chỉ là châu lục.
Ghi tên mình trên bản đồ thế giới
Trong năm 2019, Parasite của đạo diễn Bong Joon Ho đã làm cả thế giới phải ngạc nhiên vì tư duy và phong cách làm phim cũng như thẩm mỹ của một đạo diễn người châu Á. Bộ phim đã đem về giải thưởng Oscar danh giá đầu tiên cho đất nước này. Phim không chỉ lên ngôi tại Oscar với 4 hạng mục bao gồm phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất, kịch bản gốc xuất sắc nhất, phim tiếng nước ngoài hay nhất mà còn đoạt giải thưởng Cành cọ vàng khi tham dự Liên hoan phim Cannes 2019 tại Pháp và qua đó chính thức trở thành bộ phim Hàn Quốc đầu tiên trong lịch sử nhận giải thưởng này. Parasite có đủ ba yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” cũng như những tư tưởng vượt ra ngoài phạm vi của một đất nước.
Parasite ẵm nhiều giải thưởng Oscar 2019
Trước đó, vào năm 2007, Jeon Do Yeon vinh dự mang về cho Hàn Quốc giải thưởng Cannes Best Actress Award (Prix d'interprétation féminine) tại Liên hoan phim Quốc tế Cannes lần thứ 60 với vai diễn người mẹ mất con trong phim điện ảnh "Secret Sunshine" của đạo diễn Lee Chang Dong. Và tới năm 2010, Hàn Quốc tiếp tục viết tên mình trong các giải thưởng danh giá quốc tế với tác phẩm "The Housemaid" của đạo diễn Im Sang Soo trong Hạng mục tranh giải Cành Cọ Vàng. Và không dừng lại ở đó, tại lễ trao giải Oscar lần thứ 93 đã diễn ra vào lúc 9 giờ sáng ngày 26/4 (giờ địa phương) tại Los Angeles, Mỹ nữ diễn viên gạo cội Hàn Quốc Youn Yuh-jung (74 tuổi) góp mặt trong phim điện ảnh "Minari” đã được xướng tên nhận giải ở hạng mục “Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất”, đúng như kỳ vọng và dự đoán của người hâm mộ, giới chuyên gia điện ảnh, điều mà trước đó Parasite còn tiếc nuối.
Best Actress Award tại Liên hoan phim Quốc tế Cannes lần thứ 60 vinh danh Jeon Do Yeon
Bà ngoại Youn Yuh-jung được xướng tên ở hạng mục “Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất” tại Oscar 2021.
Đến năm 2021, một mini series Hàn Quốc đã phá vỡ thế thượng phong của các mini series của phương Tây trên nền tảng Over The Top (OTT), đó là Squid Game (Trò Chơi Con Mực). Phim tạo nên “cơn bão” trên toàn thế giới kể từ khi khởi chiếu hôm 17 tháng 9, nhanh chóng leo lên vị trí số 1 tại 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, được lồng tiếng với 30 ngôn ngữ khác nhau, bộ phim phá hàng loạt kỉ lục, trở thành phim truyền hình được xem nhiều nhất mọi thời đại. Mới đây, Google đã công bố Squid Game chính là chương trình truyền hình được tìm kiếm nhiều nhất trên toàn cầu trong năm vừa qua. Đồng thời Squid Game trở thành chương trình truyền hình nước ngoài duy nhất thắng giải tại Giải thưởng Viện phim Mỹ (American Film Institute Awards) và có bốn đề cử Quả Cầu Vàng năm 2022 bao gồm: Dàn diễn viên xuất sắc; Nam diễn viên phim truyền hình dài tập (Lee Jung Jae); Nữ diễn viên phim truyền hình dài tập (Jung Ho Yeon) và Dàn diễn viên đóng thế xuất sắc. Vào ngày 10/01/2022 vừa qua, nam diễn viên O Yeong-su được biết đến với vai trò Oh Il-nam, hay player 001, đã trở thành biểu tượng trong series sinh tồn ăn khách của Netflix. Và ở tuổi 77, ông đã trở thành nam diễn viên Hàn Quốc đầu tiên trong lịch sử giành được Quả cầu vàng.
Squid Game làm nên "lãnh địa" mới cho phim Hàn Quốc trên nền tảng truyền hình trả tiền của Netflix.
Trước đó, điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc cũng đã tạo nên những "dư chấn" không hề nhỏ khi đề tài zombie cũng tạo nên sự khác biệt. Trong đó phải kể đến Train To Busan có mặt trong giải thưởng Midnight Screening của Liên hoan phim Cannes năm 2016. Với đề tài zombie, Hàn Quốc không chỉ tạo dựng những người bị dịch bệnh ảnh hưởng mà còn phản ánh xã hội của loài người hiện đại, cách con người phản ứng với đồng loại trong đại dịch.
Train To Busan mở ra "khái niệm" mới về zombie
Không còn dừng lại ở vị thế của châu Á, giờ đây phim Hàn Quốc ngày một mở rộng “địa bàn” bằng hàng loạt những bộ phim ăn khách được sản xuất hàng loạt trên Netflix – nền tảng phim lớn nhất toàn cầu. Sau cơn sốt Squid Game, Hàn Quốc một lần nữa chứng tỏ sức hút của mình với Hellbound do Ảnh đế trẻ tuổi nhất Hàn Quốc Yoo Ah In thủ vai. Và không ngoài kì vọng, Hellbound trở thành chương trình TV được xem nhiều nhất trên Netflix trong tuần qua (15/11‐21/11) chỉ sau 3 ngày phát hành với 43,480,000 giờ xem, điều mà Squid Game phải mất một tuần mới đạt được. Trước đó, loạt phim Kingdom với 2 mùa và một ngoại truyện cũng đã "càn quét" bảng xếp hạng của Netflix trong suốt thời gian công chiếu. Sau hàng loạt mini series bứt phá, các đài truyền hình quốc gia của Hàn Quốc như SBS, KBS, MBC cũng tham gia vào cuộc đua này cùng với những đài truyền hình cáp có tiếng như tvN, JTBC…
Kingdom đã làm tới mùa thứ 2 và một ngoại truyện thành công trên Netflix
Hellbound vượt mặt Squid Game để dẫn đầu Netflix trong 24 giờ đầu tiên
Sự đột phá của những bộ phim như Parasite hay Squid Game cũng là bước đệm nhanh nhất để đưa những diễn viên tiến xa trên con đường chinh phục thế giới cũng như trở thành gương mặt đại diện cho nhiều nhãn hàng thời trang. Trong Squid Game, nam chính của series này – Lee Jung Jae đã trở thành đại sứ của một trong những hãng thời trang lớn nhất hành tinh Gucci còn nữ phụ Ho Yeon Jung lọt vào mắt xanh của nhãn hàng Louis Vuitton và trở thành đại sứ toàn cầu mới cho nhãn hàng này.
Ông chú Lee Jung Jae vạn người mê trở thành đại sứ Gucci và đề cử Quả Cầu Vàng đầu tiên sau gần ba thập niên làm nghề.
Cô nàng cá tính Ho Yeon Jung cũng trở thành đại sứ toàn cầu của Louis Vuitton.
Từ sức hút của phim ảnh Hàn Quốc, mà các ngôi sao Hallyu dần dần thay thế vị trí đứng đầu Châu Á của Hong Kong và Trung Quốc. Tất cả các thương hiệu xa xỉ lớn nhất hành tinh từ thời trang, đồng hồ đến làm đẹp muốn tấn công thị trường Phương Đông đều phải có ít nhất một ngôi sao của xứ sở kim chi làm đại diện, vị trí vốn dĩ thuộc về Trung Quốc trong thập niên trước. Cho thấy, từng bước đi mạnh mẽ trên hành trình điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc chắc chắn sẽ là bài học kinh nghiệm cho những quốc gia mong muốn ghi tên mình trên bản đồ phim ảnh thế giới. Chúng ta cùng chờ đón những phim điện ảnh, mini series mới mà Hàn Quốc sẽ tạo ra.
Le Eira
Ảnh: Google
