Hơn 40 năm cống hiến cho môn nghệ thuật thứ 7, “Đả nữ số một Châu Á” đã tham gia vô số những tác phẩm điện ảnh kinh điển. Đưa cái tên Dương Tử Quỳnh trở thành một trong những minh tinh Châu Á nổi tiếng nhất trong lịch sử điện ảnh.
Dương Tử Quỳnh là một hiện tượng điển ảnh mà đối với riêng tôi nó rất kỳ lạ, khởi đầu với 2 vương miện danh giá là Hoa hậu Malaysia và Hoa Hậu Melbourne (Tiền thân của cuộc thi Hoa hậu Châu Á – Thái Bình Dương ngày nay). Vậy mà cơ duyên lại mang tên tuổi cô trở thành một trong những “Nữ diễn viên hành động xuất sắc nhất mọi thời đại” theo nhận xét của People. Và cái kỳ lạ thứ hai, tuy mang quốc tịch Malaysia nhưng Dương Tử Quỳnh luôn được Hollywood xem như đại diện tiêu biểu nhất Hong Kong trên bản đồ điện ảnh thế giới bên cạnh Thành Long, Châu Nhuận Phát hay Chân Tử Đan.
Nhưng nhờ những sự khác biệt đó đã mang tên tuổi cô trở thành một tượng đài bất diệt của điện ảnh Châu Á lẫn thế giới suốt hơn 4 thập niên qua. Cùng FW điểm qua những vai diễn xuất sắc nhất trong gia tài điện ảnh đồ sộ của Dương Tử Quỳnh.
Yes, Madam (Hoàng Gia Sư Tỷ 1985)
Tác phẩm đưa cái tên Dương Tử Quỳnh gắn liền với danh hiệu "đả nữ" trên màn ảnh rộng.
Đây là tác phẩm thứ 3 trong sự nghiệp Dương Tử Quỳnh, cũng là vai chính đầu tay của cô, hợp tác cùng ngôi sao hành động nổi tiếng lúc bấy giờ Cynthia Rothrock. Những cảnh đấm đá, bắn sung, đua xe motor của minh tinh họ Dương trong phim khiến khán giả vô cùng thích thú và ấn tượng. Tác phẩm đã mở ra trào lưu những Madam hành động thời bấy giờ của Hong Kong. Tác phẩm đưa tên tuổi cô trở thành ngôi sao được săn đón khắp Hong Kong và Đông Nam Á. Mở đầu cho hàng loạt những tác phẩm ấn tượng tiếp theo đó.
Police Story III: Supercop 1992 (Câu Chuyện Cảnh Sát 3)
Tác phẩm đưa tên tuổi cả 2 trở thành ông hoàng và bà hoàng phim hành động Châu Á.
Khi đang nổi đình nổi đám thì Dương Tử Quỳnh đột ngột kết hôn với Phan Địch Sinh – một nhà sản xuất phim nổi tiếng lúc bấy giờ. Nhưng do tính cách khác biệt, ho đã chia tay sau 3 năm chung sống, hiện vẫn là bạn tốt với nhau. Và Thành Long chính là người đưa cô quay trở lại phim trường trong dự án Câu Chuyện Cảnh Sát 3 của anh. Với tác phẩm này, một lần nữa tên tuổi Dương Tử Quỳnh được tung hô là "đả nữ số một Châu Á", cô đã phá kỷ lục về thù lao cao nhất dành cho nữ diễn viên trong lịch sử điện ảnh. Thành Long từng thốt lên khi thấy Dương Tử Quỳnh tự tay thực hiện các cảnh hành động không cần diễn viên đóng thế: "Sẽ không ai gan dạ hơn cô ấy".
Tên tuổi cô còn được khán giả Mỹ chú ý khi tác phẩm được công chiếu tại đây. Dương Tử Quỳnh và Thành Long cũng là những ngôi sao Châu Á hiếm hoi được xuất hiện trên chương trình Good Morning của Mỹ thời điểm đó. Đánh dấu những bước đầu thuận lợi cho sự nghiệp của nữ diễn viên tại Hollywood sau này.
Đông Phương Tam Hiệp 1&2 (1993)
Tác phẩm là hiện tượng của phòng vé Hong Kong thập niên 90. Sau bộ phim, ca ba chọn cho mình lối đi riêng và đều ghi tên mình vào danh sách những minh tinh nổi tiếng nhất trong lịch sử điện ảnh Hoa Ngữ. Đây là series về câu chuyện của 3 nữ anh hùng gan dạ, giỏi võ không thua kém đàn ông, chuyên đi cứu người, tiêu diệt cái ác. Tác phẩm rất được ăn khách tại thị trường Châu Á, đây cũng là lần đầu tiên Đả nữ hợp diễn cùng 2 nhan sắc đình đám thời đó là Mai Diễm Phương và Trương Mạn Ngọc. Sau bộ phim 3 người trở thành bạn thân của nhau, năm 2004 khi Mai Diễm Phương trút hơi thở cuối sau thời gian dài chiến đấu với bệnh ưng thư thì Dương Tử Quỳnh là một trong những người có mặt cạnh bạn mình.
Dương Tử Quỳnh và Mai Diễm Phương trở thành hảo tỷ muội sau bộ phim này.
Tác phẩm này được yêu thích đến nổi, nhiều khán giả gọi nó là phiên bản “Những thiên thần Charlize của Châu Á”. Sau này có nhiều đạo diễn muốn làm lại tác phẩm nhưng qua quá trình tuyển lựa diễn viên vần không tìm ra người nào có thể thay thế các đàn chị nên đành bị hủy bỏ. Những tác phẩm nổi tiếng sau này như So Closed 2002 của Thư Kỳ, Triệu Vy, Mạc Văn Uý và Sống Còn của Maggi Q đều chịu ảnh hưởng rất nhiều từ Đông Phương Tam Hiệp.
Phim kể về cuộc đời của Nghiêm Vịnh Xuân – người sáng tạo ra Vịnh Xuân Quyền nổi tiếng toàn cầu. Tác phẩm là tiếp nối một chuỗi những bộ phim ăn khách thời bấy giờ của Dương Tử Quỳnh. Khó có minh tinh nữ nào thời đó có nhiều vai chính được “đo ni đóng giày” như cô, thậm chí đàn ông trong phim của đã nữ còn bị lu mờ, làm nền cho cô phô diễn võ thuật. Bộ phim này cũng chính là cầu nối đưa Chân Tử Đơn đến gần hơn với khán giả Châu Á, sau khi hợp tác cả hai vẫn là những đồng nghiệp thân thiết của nhau. Năm 2016, cô và Chân Tử Đan tái ngộ trong Ngọa Hổ Tàng Long phần hai sau 22 năm.
The Soong Sisters (Ba chị em nhà họ Tống 1997)
Đây cũng là tác phẩm đưa Trương Mạn Ngọc đăng quảng Ảnh hậu lần thứ 3 tại giải thưởng điện ảnh Kim Tượng Hong Kong.
Đây là tác phẩm tâm lý – xã hội hiếm hoi trong sự nghiệp của Dương Tử Quỳnh, với tác phẩm này minh tinh giành giải thưởng đầu tiên trong sự nghiệp, giải “Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất” tại lễ trao giải điện ảnh Kim Tượng Hong Kong. Đây cũng là tác phẩm cô có dịp tái ngộ cùng minh tinh Trương Mạn Ngọc. Viện điện ảnh Hong Kong từng xếp The Soong Sisters vào danh sách Những phim hay nhất mọi thời đại.
Tomorrow Never Dies 1997
Chỉ xuất hiện phân nửa thời lượng của bộ phim nhưng diễn xuất của Dương Tử Quỳnh gần như ăn đứt Bon-girl còn lại trong phim.
Chuyến tàu đầu tiên đưa Dương Tử Quỳnh cập bến Hollywood là phần phim 007 mang tên Tomorrow Never Dies. Tác phẩm không chỉ là một bước đột phá với cô mà còn với cả loạt phim James Bond. Wai Lin xóa bỏ tiền lệ về những Bond-girl mặt hoa da phấn bằng những pha nhào lộn mạnh mẽ và dứt khoát. Vai diễn đầu tiên của cô tại kinh đô điện ảnh thế giới đã được khen ngợi hết lời, thậm chí, Dương Tử Quỳnh còn có tên trong danh sách những “Bond-girl xuất sắc nhất mọi thời đại”. Đến nay, vẫn chưa có ngôi sao Châu Á nào thể hiện Bond-girl xuất sắc hơn Dương Tử Quỳnh.
Đây là phần Jame Bond duy nhất có câu chuyện đặc ở Việt Nam, Sài Gòn và Vịnh Hạ Long là 2 nơi được nhắc đến trong phim.
Ngọa Hổ Tàng Long 2000
Tác phẩm này một lần nữa đưa tên tuổi cô chối sáng trên toàn cầu.
Viện Hàn Lâm Nghệ thuật và Khoa học Mỹ từng xếp Du Tú Liên vào danh sách 100 nữ anh hùng ấn tượng nhất mọi thời đại.
Memoirs of a Geisha (2005)
Nhan sắc của nàng hoa hậu cuối cùng đến lúc được phát huy.
Đây cũng là một trong những bộ phim xuất sắc nhất trong sự nghiệp của Củng Lợi. Hai bà chị gần như lu mờ hoàn toàn Chương Tử Di.
Không cần động thủ, cô vẫn hoàn toàn chinh phục khán giả bằng lối diễn xuất tinh tế của mình. Dương Tử Quỳnh tái hiện hoàn hảo nhân vật cô giáo Mameha với những bước đi không tiếng, những cái liếc mắt thầm kín và những nỗi u uất vô hình trong con mắt của những người “vợ hờ”. Khi xem diễn xuất của Dương Tử Quỳnh quá khác biệt với hình ảnh trước đó, đạo diễn Rob Marshall đã thốt lên: “Cô ấy chắc hẳn là người phụ nữ đẹp nhất thế giới”. Mặc dù phim tập trung vào nhân vật do Chương Tử Di thủ diễn song với tài năng hóa thân tài tình của Dương Tử Quỳnh và Củng Lợi, nữ chính đã gần như bị 2 đàn chị lấp trọn.
Far North (Bắc Cực Xa Xôi 2007)
Đây là tác phẩm có kinh phí thấp nhất trong sự nghiệp của minh tinh gốc Malaysia.
Tại LHP Venice lần thứ 64, giới báo chí đặc biệt quan tâm đến Dương Tử Quỳnh khi cô thực hiện một cuộc "lột xác" ngoạn mục với vai diễn trong bộ phim Bắc cực xa xôi (Far North) của đạo diễn Asif Kapadia. Không phải múa võ, chẳng phải "trầy vi tróc vảy", trong phim cô đóng vai một góa phụ người Hoa vì hoàn cảnh phải sang sinh sống ở Bắc cực với cuộc sống nội tâm đầy phức tạp, cuối cùng đã giết chết đứa con gái nuôi của mình. Nhiều nhà phê bình tiếc rằng Bắc cực xa xôi chỉ mang đến chiếu giới thiệu chứ không tham gia tranh giải. Nếu không thì minh tinh gốc Malaysia có thể đã mang về cho mình giải thưởng diễn xuất của LHP Venice năm đó.
Reign of Assassins (Kiếm Vũ 2010)
Kiếm Vũ như một lời tái khẳng định không ai xứng đáng với danh xưng "Đả nữ số một Châu Á" hơn Dương Tử Quỳnh.
Lấy cảm hứng từ hai phim kiếm hiệp nổi tiếng Ngọa Hổ Tàng Long và Thập Diện Mai Phục, bộ phim Reign of Assassins - Kiếm Vũ của đạo diễn Ngô Vũ Sâm quy tụ dàn diễn viên toàn sao cỡ bự, tốn kém đến hơn 14 triệu USD kinh phí. Kiếm vũ là một bộ phim võ thuật với nhiều trường cảnh chiến đấu đẹp mắt, những chiêu thức mới lạ cùng với những sát thủ giang hồ tính cách kỳ dị. Đồng thời Kiếm Vũ cũng là câu chuyện của nữ hiệp khách Tăng Tịnh (Dương Tử Quỳnh) muốn rời bỏ giang hồ, ẩn cư cùng mối tình lãng mạn với chàng thư sinh A Thịnh (Jung Woo Sung).
Diễn xuất xuất thần khiến cả 2 vướng nhiều nghi án phim giả tình thật.
The Lady 2011
Bộ phim chính trị hiếm hoi trong sự nghiệp của minh tinh Hong Kong.
Bộ phim còn kể về cuộc hôn nhân của Aung San Suu Kyi (Chính trị gia từng đoạt giải Nobel Hòa Bình) với một người chồng tuyệt vời, người đã giúp bà đứng vững trong quá trình hoạt động chính trị đầy chông gai. Để vào vai này, Dương Tử Quỳnh đã đến thăm Aung San Suu Kyi ở Myanmar. Dù không có nhiều thời gian bên nhau trò chuyện, cô cũng chiếm được cảm tình của bà. “Chúng tôi chưa từng nói về bộ phim. Tôi nghĩ làm thế là đúng đắn, đối với cả hai chúng tôi. Tôi không muốn đẩy bà ấy vào nguy hiểm, người ta có thể xét tội bà ấy vì cung cấp thông tin cho tôi”. Chính vì chuyến thăm này, hồi tháng 6/2011, cô đã bị trục xuất khỏi Myanmar và vĩnh viễn bị cấm trở lại nước này.
Tác phẩm giúp cô đoạt nhiều giải thưởng điện ảnh quan trọng nhờ diễn xuất quá chân thật.
Crazy Rich Asians (Con Nhà Siêu Giàu Châu Á 2018)
Crazy Rich Asians là bộ phim Hollywood đầu tiên mà dàn diễn viên chính đều là người Châu Á.
.
Dương Tử Quỳnh là gương mặt nổi bật nhất phim với diễn xuất vượt trội so với những ngôi sao còn lại. Dù là vai phản diện, Eleanor không bị khắc họa theo hướng quá ác độc hay cường điệu. Nhân vật chỉ là một bà mẹ trọng truyền thống, luôn muốn bảo bọc con trai và cơ nghiệp dòng họ. Ngôi sao sinh năm 1962 nhập vai với vẻ mặt nghiêm nghị cùng ánh mắt sắc sảo, dò xét "con mồi" Rachel giống mèo vờn chuột. Dáng đi, điệu bộ của Dương Tử Quỳnh cũng chậm rãi, nhẹ nhàng, toát lên phong thái người phụ nữ đã ép mình vào quy củ nhiều năm, đối lập với lối di chuyển sống động của Rachel. Ở những cảnh then chốt, lối thoại và thần thái của nữ diễn viên lột tả được sự cứng rắn của Eleanor khi muốn tống Rachel khỏi gia đình.
Trong một chia sẽ trên Instagram, nhìn thấy làn song mạnh mẽ mà Crazy Rich Asians tạo ra cựu Hoa hậu Malaysia cảm thấy mình như đang sống lại thời kỳ hoàng kim 20 năm về trước lúc mà Ngọa Hổ Tàng Long đang vang danh khắp thế giới. Với diễn xuất trong phim này, Hollywood Reporter nhận định “Dương Tử Quỳnh sẽ bước vào giai đoạn hưng thịnh lần thứ 2 của sự nghiệp tại Hollywood ở tuổi 56. Điều mà Julianne Moore hay Nicole Kidman vẫn đang làm ở tuổi U60 như cô”.
Loạt phim Star Trek (2016 - 2021)
Gia nhập binh đoàn Star Trek từ năm 2016 với vai Đại úy Philippa Georgiou, đây là tác phẩm truyền hình thành công nhất của Dương Tử Quỳnh tại Hollywood. Vai diễn của cô được yêu thích đến nổi CBS đã quyết định sản xuất riêng một phần ngoại truyện để nói về nhân vật của cô. Và lịch sử một gần nữa gọi tên minh tinh sinh năm 1962 là người phụ nữ Châu Á đầu tiên được đóng chính trong lịch sử loạt phim đình đám này.
Everything Everywhere All At Once (2022)
Bộ phim thành công đến nỗi đưa tên tuổi Dương Tử Quỳnh được săn đón không kém ngôi sao người Mỹ nào tại Met Gala 2022. Time Mỹ cũng gọi tên ngôi sao sinh năm 1962 vào top "100 người quyền lực nhất năm 2022".
Sau gần 4 thập niên đóng phim và là ngôi sao lừng danh ở Châu Á, lần đầu tiên Dương Tử Quỳnh mới được đóng vai chính trong một bộ phim điện ảnh của Hollywood ở tuổi 60. Everything Everywhere All at Once là bộ phim do Daniel Kwan và Daniel Scheinert viết kịch bản và làm đạo diễn. Tác phẩm hành động có điểm đánh giá 97% trên Rotten Tomatoes. Và đây cũng hiển nhiên là một trong những vai diễn quan trọng và được đánh giá cao nhất trong sự nghiệp của minh tinh họ Dương. Tác phẩm cũng được đánh giá là mở màn cho khái niệm về đa vũ trụ trong điện ảnh, thậm chí còn được đánh giá cao hơn cả bom tấn "Doctor Strange in the multiverse of madness" của nhà Marvel. Tác phẩm chiến thắng đến 7 giải Oscar năm 2023, ghi tên một tác phẩm kinh điển nữa trong sự nghiệp vĩ đại của nữ minh tinh.
Đối với FW, sau hàng loạt những vai phụ mờ nhạt trong Mechanic: Resurrection, Guardians of the Galaxy Vol. 2, Morgan… hay bom xịt “Ngọa Hổ Tàng Long 2” bị chê tơi tả trong thời gian qua. Thì chắc cái tên Dương Tử Quỳnh sẽ bị chìm vào quá khứ và người ta sẽ chỉ nhớ tới những tác phẩm kinh điển từng đi qua của cô, và The Lady có thể là một dấu son ấn tượng nhất trong thập niên 2010. Thế nhưng ở tuổi 60, tên tuổi Dương Tử Quỳnh lại một lần nữa nóng hơn bao giờ hết trên các diễn đàn phê bình điện ảnh. Thậm chí, vai diễn của cô trong phần hai của Avatar đang được các tín đồ điện ảnh vô cùng chờ đợi. Tờ GQ Mỹ gọi cô là minh tinh Châu Á thành công nhất mọi thời đại tại Hollywood, còn đạo diễn Jon M. Chu của Crazy Rich Asians lại một lần nữa xem Dương Tử Quỳnh là một “Meryl Streep Phương Đông”.
Chễm chệ xuất hiện trện trang nhất của tạp chí quyền lực nhất hành tinh Time với danh xưng "Icon of the year".
Sau ba thập niên chinh phục Hollywood, cuối cùng Dương Tử Quỳnh cũng hái được quả ngọt khi trở thành người phụ nữ Châu Á đầu tiên trong lịch sử lên ngôi "Ảnh Hậu" tại Quả Cầu Vàng, SAG, Sprits Awards và đặc biệt là Oscar 2023 với vai chính trong Everything Everywhere All at Once. Với sự nghiệp trải dài hơn 4 thập niên và rất nhiều cống hiến của mình cho nghệ thuật, Dương Tử Quỳnh xứng đáng với những lời tán tụng và hãy chờ đợi cô sẽ làm gì trong những tác phẩm tiếp theo!
Đạt Tiến
Ảnh: Getty, Hollywood Reporter, Elle...
